این حقیقت بر هیچکس پوشیده نیست که انسان جاه طلبه و تمایل داره پیشرفت کنه. قاعده علاقه به پیشرفت در بستر انواع کسب و کارها هم دیده میشه. در همین بحث دیجیتال مارکتینگ، اگر هدف گذاری‌ها بر مبنای پیشرفت نباشن، جز در جا زدن نتیجه دیگه‌ای برای افراد دیجیتال مارکتر ندارن. حالا مسئله‌ای که اینجا بی جواب می‌مونه این هست که چجوری در کسب و کارمون پیشرفت درست و ادامه داری داشته باشیم؟ من به شما یک کلمه می‌گم که به تنهایی بار جواب این سوال و تمام سوالات مشابه رو به دوش می‌کشه؛ مدل swot.
اگر عبارت ماتریس swot رو قبلا شنیده باشید که خوندن این مقاله حکم مرور دفتر خاطرات رو براتون داره؛ اما اگر نمی‌دونید ماتریس swot چیست، این مقاله در مورد ماتریس swot رو دنبال کنید تا علاوه بر معنی این عبارت با کاربرد مارتیس swot و تحلیل سوات هم آشنا بشید.
ماتریس swot چیست؟
مدل اس دبلیو او تی (ماتریس سوات) که در بعضی متن‌ها با ماتریس tows و ماتریس swot هم شناخته میشه یکی از ابزارهای مدیریت استراتژیکه.
مدیریت استراتژیک هم از اون عبارت‌هاییه که زیاد به گوش هممون خورده؛ اما ممکنه هنوز معنای دقیقی ازش توی ذهن‌مون نداشته باشیم؛ برای همین خیلی خلاصه و جمع و جور می‌گم که مدیریت استراتژیک (مدیریت راهبردی) ارائه تصمیم‌ها و راهکارهایی هستن که به کارگیری‌شون به ما و سازمانی که داخلش هستیم کمک می‌کنه که در مسیر رسیدن به اهداف مد نظرمون پیش بریم. در واقع توی مدیریت استراتژیک مشخص می‌کنیم که الان کجا هستیم و در آینده کجا قراره بریم.
در ماتریس swot بر اساس یک سری فاکتورها که در ادامه بهشون اشاره می‌کنم وضعیت داخلی و خارجی شرکت یا سازمانی که داخلش هستیم رو ارزیابی می‌کنیم.
حالا که فهمیدید ماتریس سوات چیست، قطعا شما هم مثل اولین باری که من عبارت تحلیل سوات یا ماتریس swot رو شنیدم این سوال براتون پیش اومده که چرا اسم این ابزار مدل swot هست؟ اگر اینطوره بهتره با همین فرمون گازشو بگیرید و بیاید پایین‌تر تا بهتون بگم ماتریس swot مخفف چیست.
عبارت ماتریس سوات swot مخفف حروف ابتدایی 4 کلمه Strength (قوت)، weakness (ضعف)، opportunity (فرصت) و thread (تهدید) هست. ماتریس سوات به شما کمک می‌کنه با شناخت نقاط قوت و ضعف کسب و کارتون، نقاط قوت رو تقویت کنید و ضعف‌ها رو کاهش بدید؛ سپس فرصت‌ها رو کشف کنید و با شناسایی عوامل تهدید آمیز از آسیب‌شون جلوگیری کنید. این نکته رو هم از قلم نندازید که نقاط قوت و ضعف اصولا به وضعیت درونی کسب و کار شما مربوطن (عوامل داخلی) و فرصت‌ها و تهدیدها هم از بررسی محیط بیرونی کسب و کار به دست میان. (عوامل خارجی)
تحلیل swot چیست؟
بعد از اینکه متوجه شدیم ماتریس swot مخفف چیست، باید اینو خدمت‌تون عرض کنم که اطلاع از جواب سوال ماتریس سوات چیست یا اینکه swot مخفف چه کلماتیه به تنهایی هیچ کاربردی نداره و فقط بی جهت فضای ذهن‌تون رو اشغال می‌کنه. در واقع اصل ماجرا تازه بعد از سپری کردن مراحل تدوین ماتریس سوات، در مرحله تحلیل سوات یا ماتریس swot شروع میشه. برای رسیدن به جواب تحلیل سوات چیست بهتره اول چهارتا کلمه‌ای که مدل swot از ترکیب اون‌ها تشکیل شده رو بیشتر بشناسیم تا بعد انواع استراتژِی swot رو هم بهتون بگم.
نقاط قوت کسب و کار شما چیه؟
این قسمت از جدول swot نقاط قوت و ویژگی‌های مثبت کسب و کارتون رو به شما نشون میده. حواستون باشه که همه ویژگی‌های مثبت جزو نقاط قوت محسوب نمیشن. نقاط قوت یک کسب و کار در مقایسه با رقیب‌هاش سنجیده میشن؛ مثلا اگر آشنایی کامل با اصول سئو محتوا یک ویژگی مثبت در شرکت شما هست که تیم رقیب هم اون رو داره، این دیگه نقطه قوت نیست و داشتنش واجبه؛ چون اگر شما این ویژگی مثبت رو نداشته باشید، عملا در بحث سئو کلاه سفید از رقبا عقب میفتید. اونجاست که می‌گن شما فعلا به سطح رقیبت برس، پیدا کردن نقطه قوت پیشکشت!
برند قوی، مشتریان وفادار، اختراعات ثبت شده شرکت، برخورداری از شبکه‌های توزیع مناسب و… مواردی از این قبیل می‌تونن در مقایسه با رقبا نقاط قوت شما باشن و از طریق تحلیل سوات به دست بیان.
شناسایی به موقع نقاط ضعف، یک نقطه قوت در کسب و کار!
این مسئله که شما بتونین نسبت به بقیه کسب و کارها سریع‌تر نقاط ضعف خودتون رو تشخیص بدید یک نقطه قوت محسوب میشه.
بهتره جمله قبلی رو در ادامه بخش نقاط قوت هم در نظر بگیرید.
بعد از اینکه یک شرکت تحلیل swot انجام بده می‌تونه نقاط ضعف خودش رو شناسایی کنه. این نقاط در جدول swot همون نقاطی هستن که برای پیشرفت در کسب و کارتون باید طی بهبود ضعف‌ها، همزمان کاهش‌شون هم بدید. این کار یه جورایی حکم یک تیر و دو نشون رو داره.
تا ابر فرصت‌ها نگذشتن ازشون بهره ببر
جزء بعدی جدول swot که در هنگام تحلیل سوات یا ماتریس swot باید بهش توجه کنیم، فرصت‌ها هستن. توجه به فرصت‌ها در تحلیل ماتریس swot و استفاده ازشون باعث میشه شرکت یا کسب و کار شما از مزیت رقابتی برخوردار بشه و به نسبت حریفان خودش پیشرفت بیشتری داشته باشه.
نکته بعدی اینه که این فرصت‌ها لزوما نباید خیلی خفن و تافته جدا بافته باشن. گاهی وقت‌ها فرصت‌های بزرگ و سرنوشت ساز از دل اتفاقات روزمره زندگی ما بیرون میان. فقط باید دقت‌تون رو ببرید بالا و حواس جمع باشید؛ درست مثل نیوتون که از دل یه اتفاق معمولی مثل افتادن سیب از درخت، فرصت کشف یکی از مهم‌ترین قانون‌های جهانو رو هوا قاپید.
ظهور تکنولوژی‌های جدید، ایجاد یا برداشته شدن یک سری محدودیت‌ها و قوانین، تغییر الگوهای اجتماعی و تمایلات مردم و کلی اتفاقات دیگه می‌تونن فرصت‌هایی باشن که به کمک‌شون می‌تونید با یک قدم، ده قدم کسب و کارتون رو از بقیه جلوتر بندازید.
در برابر تهدیدها سپر بشید!
در تحلیل استراتژِی swot، تهدیدها عواملی هستن که قابلیت آسیب رسوندن به کسب و کار شما رو دارن. با شناسایی این عوامل در تحلیل ماتریس سوات swot می‌تونید در برابر آسیب‌هاشون سپر بسازید و نذارید به شرکت یا کسب و کار شما لطمه وارد بشه. بسته به اینکه فعالیت کسب و کار شما در چه حوزه‌ای هست، عوامل تهید مختلفی وجود دارن؛ ولی به عنوان مثال می‌تونم به خشکسالی، تحریم، بی ثباتی قیمت ارز، تضعیف روابط بین کشورها و… اشاره کنم. اصلا چرا راه دور بریم؟ همین ویروس کرونا که چند ساله امون همه رو بریده هم یکی از عوامل تهدید آمیز برای کسب و کارهاست، که الحق هم به مشاغل زیادی آسیب رسونده.
یه نکته رو زیرمیزی بهتون بگم؛ همیشه هم تهدیدها آسیب زننده نیستن! اگر بلد باشید علاوه بر اینکه در برابر آسیب‌هاشون سپر درست کردید، از دل‌شون فرصت بکشید بیرون، اونجاست که ایولا دارید؛ ولی با این همه تمرکزتون رو در وهله اول بذارید روی مهار این تهدیدها.
کاربرد تحلیل swot چیست؟
کاربرد تحلیل swot چیست؟ همه چیزه!
اصلا همه مفهوم و کاربرد swot در تحلیل سوات جمع شده. شما اگر یک نمونه جدول swot طراحی کنید اما تحلیلش نکنید، انگار تو قرمه سبزی، سبزی نریختید! مگه میشه قرمه سبزی بدون سبزی؟ مگه داریم جدول swot بدون تحلیل؟
در واقع اگر دارید از من می‌پرسید کاربرد طراحی جدول swot چیست، من بهتون می‌گم حدود 90 درصد کاربرد تحلیل swot را توی بخش‌های قبلی گفتم!
همونطور که تا اینجا خوندید، جدول مدل مدیریتی swot نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‌های حوزه کسب و کار شما رو به بسته به شکل ماتریس swot به صورت طبقه بندی شده توی یک لیست یا جدول نشون میده. آگاهی از این موارد نه تنها ذهن شما رو باز می‌کنه، بلکه مثل یک نقشه راه بهتون کمک می‌کنه در راستای رسیدن به اهداف کسب و کارتون، چه کارهایی رو انجام بدید و از انجام چه کارهایی دوری کنید. همچنین به شما می‌گه چه تصمیم‌هایی بگیرید و کدوم انتخاب‌ها می‌تونن به کار شما لطمه وارد کنن.
خلاصه که تا جدول swot رو تحلیل نکنید به مفهوم و کاربرد swot پی نمی‌برید و کاربرد تکنیک swot و تحلیلش براتون آشکار نمی‌شه.
انواع استراتژی swot
تا اینجای کار مدل اس دبلیو او تی رو شناختیم، با تحلیل سوات چیست و اجزاء ماتریس swot هم آشنا شدیم. آخرین بخش این مقاله در مورد ماتریس swot، انواع استراتژِی swot هست که بهتون معرفی‌شون می‌کنم.
استراتژی so در مدل swot (استراتژی‌های توسعه‌ای)
استراتژی تهاجمی so در مدل تحلیلی swot یعنی با بهره گیری از نقاط قوت، استفاده از فرصت‌ها رو به حداکثر ممکن برسونید.
استراتژی wo در مدل مدیریتی swot (استراتژی‌های تقویتی)
این استراتژی در مدل مدیریتی swot به معنی کاهش نقاط ضعف کسب و کار در راستای افزایش فرصت‌هاست.
استراتژی st در مدل تصمیم گیری swot (استراتژی‌های رقابتی)
استفاده از نقاط قوت در جهت غلبه بر آسیب تهدیدها، مفهوم کلی استراتژی st در مدل تصمیم گیری swot هست.
استراتژی wt (استراتژی‌های تدافعی)
استراتژی wt در مدل تحلیلی swot یعنی تصمیم‌هایی بگیرید که به وسیله اون‌ها، ضعف‌های سازمان یا کسب و کار شما در برابر تهدیدها به حداقل برسه.
خب حالا که طی این مقاله با شکل ماتریس swot آشنا شدید خوبه بدونید که کاربرد ماتریس swot فقط در زمینه کسب و کار نیست و بعد از اینکه مراحل تدوین ماتریس سوات رو طی کردید، با نحوه نوشتن جدول swot آشنا شدید و انواعی از نمونه ماتریس سوات و نمونه تحلیل ماتریس swot رو مشاهد و بررسی کردید، می‌تونید از این ابزار کاربردی در زندگی شخصی خودتون هم استفاده کنید.
نمونه تحلیل swot
برای آشنایی کامل و درک کاربرد swot، یک مثال برای مدل swot توی این قسمت براتون می‌زنم تا دیگه حرف و حدیثی باقی نمونه و تمام مفاهیمی که گفتم حسابی براتون جابیفته. مثالی که قصد دارم براش مدل تحلیلی swot رو بهتون ارائه بدم، شرکت معروف اپله. تصویر پایین یک نمونه جدول swot هست که می‌تونید داخل هر قسمت، محتوا مربوط بهش رو بنویسید.
بریم ببینیم شکل ماتریس swot برای اپل چیه؟
البته ماتریس اپل فقط یک نمونه تحلیل swot هست و انواعی از نمونه تحلیل ماتریس swot وجود داره که مطالعه‌شون به شما کمک می‌کنه مفهوم و کاربرد swot رو خیلی بهتر و بیشتر درک کنید.